Jakie są przyczyny bólu mięśni? Jak neutralizować ból?

Ból mięśni może być zarówno przejściowym problemem, który nie wywiera większego wpływu na organizm, jak i zwiastunem poważnych schorzeń. Jak odróżnić od siebie te dwa typy bólu mięśni? Dowiedz się więcej o tym symptomie, sprawdź jego przyczyny oraz sposoby leczenia!

Najczęstsze przyczyny bólu mięśni

Zazwyczaj ból mięśni nie powinien niepokoić. W przypadku przetrenowania czy odczuwania zmęczenia ze względu na inną intensywną aktywność fizyczną najczęściej wystarczy odpoczynek. Bóle mięśni rąk po ich ćwiczeniu lub przerzucaniu ciężkich przedmiotów albo bóle mięśni nóg po długim marszu powinny wtedy zniknąć dzięki możliwości samoistnej regeneracji. Warto wiedzieć, że bóle mięśni niekiedy pojawiają się dłuższy czas po wysiłku. Jest to tzw. zespół opóźnionego bólu mięśniowego, nazywany również zespołem DOMS. Dotyka on przede wszystkim osoby wyjątkowo aktywne fizycznie.

Niekiedy przyczyną bólu mięśni może być również nieprawidłowa postawa czy spędzanie długich godzin w pozycji siedzącej. Typowym przykładem jest ból mięśni karku, jeżeli głowa, np. w trakcie pracy przy komputerze, ustawiona jest w nienaturalnej pozycji. Podobne dolegliwości niekiedy wiążą się również z tzw. przewianiem, a także z niewygodną pozycją podczas snu.

Czasem ból mięśni w połączeniu z ogólnym zmęczeniem może być również symptomem początków infekcji, np. grypy lub zwykłego przeziębienia. Ogólne poczucie rozbicia, gorączka oraz ból mięśni może być także objawem różyczki. U dzieci choroba ta zazwyczaj nie przebiega w sposób ciężki, jednak u dorosłych może mieć różny przebieg. Szczególnie niebezpieczna jest ona szczególnie u kobiet w ciąży, może bowiem działać teratogennie. Jeżeli po ok. 2 dniach od wystąpienia objawów na skórze zacznie pojawiać się czerwona, swędząca wysypka, oznacza to ospę wietrzną. Wszystkie te choroby, choć z pewnością nieprzyjemne i uciążliwe, w większości przypadków mogą być dość szybko wyleczone i nie powinny pozostawić trwałych problemów ze zdrowiem.

W niektórych sytuacjach ból mięśni może także wiązać się z długotrwałym stresem. Zazwyczaj dochodzi wtedy do bólów mięśni ramion, które utrzymywane są w ciągłym napięciu. Jeżeli ból mięśni odczuwalny jest na całym ciele, jednak badania nie wykażą innej przyczyny, problemem wywołującym tę dolegliwość mogą być zaburzenia lękowe, czyli tzw. nerwica.

Bóle mięśniowe – kiedy powinny niepokoić?

Jednym z niepokojących objawów są długotrwałe bóle mięśni i stawów, które mogą wskazywać na dolegliwości reumatyczne. Kojarzone są one najczęściej przede wszystkim z  bolesnością, a także sztywnieniem, przez co ograniczają ruchy chorego, jednak takie schorzenia mogą mieć jeszcze bardziej zgubny wpływ na organizm. Niektóre z nich, jak np. RZS, czyli reumatyczne zapalenie stawów, mogą zajmować inne organy i rozprzestrzeniać się po całym organizmie, a w rzadkich przypadkach nawet prowadzić do śmierci. Dlatego utrzymujące się bóle stawów i mięśni zawsze powinny być skonsultowane z lekarzem.

Inną przyczyną bólu mięśni może być również borelioza. Ta choroba odkleszczowa daje objawy w całym organizmie, w tym nie tylko w stawach, mięśniach oraz sztywności ciała. Schorzenie wywołuje bowiem także problemy neurologiczne, w tym kłopoty ze słuchem i wzrokiem.

Źródłem bólu mogą być również choroby mięśni. Jedną z częściej występujących jest tzw. fibromialgia. Schorzenie to nie zostało jeszcze wystarczająco dobrze poznane, dlatego trudno jest ustalić jego przyczyny. Uważa się jednak, że wpływ mogą mieć np. czynniki genetyczne, niektóre zakażenia, silny stres lub uraz psychiczny, a także niektóre choroby autoimmunologiczne, jak Hashimoto, RZS czy toczeń rumieniowaty układowy.

Niekiedy ból stawów, ich sztywność oraz ogólne złe samopoczucie może wiązać się z niedoczynnością tarczycy. Do innych symptomów należą stałe uczucie zimna, nagłe przybieranie na wadze, łuszcząca się, sucha, blada skóra, a także bardzo niskie ciśnienie tętnicze.

Do innych schorzeń, w przebiegu których może dojść do bólu mięśni, zaliczyć można także wirusowe zapalenie wątroby, które objawia się również objawami grypopodobnymi. Jedną z przyczyn bywają też zmiany nowotworowe. Może o nich świadczyć przewlekły, silny ból, szczególnie w jednym miejscu, np. ból mięśni nóg bądź rąk.

Bolące mięśnie – jak sobie z nimi radzić?

W kuracji mającej złagodzić przewlekły ból mięśni najważniejsze jest ustalenie przyczyny problemu. Jedynie dzięki temu uda się poprawić stan pacjenta, a niekiedy nawet całkowicie usunąć problem. Warto również stosować metody pomagające w przynajmniej chwilowej poprawie samopoczucia.

Skutecznym sposobem na ból mięśni, szczególnie w przypadku kontuzji, będą chłodne okłady. Niekiedy jednak znacznie lepiej sprawdzą się cieplejsze kompresy lub odprężająca, ciepła kąpiel. Wiele zależy od indywidualnych uwarunkowań, dlatego najlepiej samodzielnie sprawdzić, co przyniesie większą ulgę. Dobry wpływ na pacjentów najczęściej ma również masaż.

Dobrym sposobem na łagodzenie bólu mięśni jest także stosowanie leków z grupy NLPZ. Można zdecydować się na wiele form ich podania, w tym przede wszystkim doustną bądź zewnętrzną miejscową. W drugim przypadku do najpopularniejszych opcji należą żele oraz plastry. Doskonałym wyborem, w tym także w stanach zapalnych, będą plastry Itami z przeciwbólowym i przeciwzapalnym diklofenakiem, który, dzięki dodatkowo zastosowanej substancji czynnej, powoli wchłania się do organizmu, co pozwala przynieść ulgę na dłużej.

Ból mięśni niekiedy warto zwalczać także profesjonalnymi zabiegami. Wtedy najlepiej zgłosić się do rehabilitanta, który pomoże dokonać właściwego wyboru. W przypadku bólu mięśni bardzo często sprawdza się balneoterapia, choć niekiedy zaleca się też prądy diadynamiczne, naświetlanie lampą leczniczą, a nawet zabiegi laserowe.

W niektórych sytuacjach, np. przy bólu mięśni ramion lub nóg po wysiłku, zwłaszcza jeśli ten szybko minie, podobne dolegliwości nie powinny niepokoić. Jeżeli jednak ból mięśni pojawia się bez wyraźnej przyczyny, a przy tym trwa dłużej niż 7 dni, koniecznie należy udać się na wizytę do lekarza, aby ustalić źródło problemu.

lek. Michał Dąbrowski