Jak groźne są guzki Schmorla na kręgosłupie?

Guzki Schmorla to małe narośle na kręgosłupie, które mogą wywoływać ból. W pewnych sytuacjach wymagają nawet leczenia operacyjnego. Jak groźne są guzki Schmorla na kręgosłupie i jak jeszcze można zmniejszyć objawy, które wywołują?

Co to są guzki Schmorla?

Są to narośle umiejscowione w kręgosłupie w jego środkowym odcinku, zwane też wypustkami krążków międzykręgowych. Gdy ocierają się one o integralne części kręgosłupa takie jak kręgi, mogą powodować:

• uczucie ciągłego dyskomfortu,
• ucisk w obrębie kręgosłupa,
• ból.

Objawy nasilają się podczas przebywania w jednej pozycji czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Ciągłe dolegliwości tego typu znacznie pogarszają jakość życia. Szczególnie odczuwają to osoby, które wcześniej były aktywne i uprawiały sport. Dla nich ciągły dyskomfort może oznaczać rezygnację z ulubionych dyscyplin lub pogorszenie wyników. Guzki Schmorla nie zagrażają jednak zdrowiu. 

Jak rozpoznać guzki na kręgosłupie

Guzki Schmorla mogą pojawiać się w przebiegu kifozy młodzieńczej, czyli choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Polega ona na tym, że wciąż plastyczny jeszcze kręgosłup nie rozwija się prawidłowo i wygina.

Guzki są dobrze widoczne na obrazie z rezonansu magnetycznego i tomografu komputerowego. Występują jednak dość rzadko i dają niespecyficzne objawy. Jeśli więc lekarze je rozpoznają, to najczęściej przy okazji badań pod kątem innych przypadłości i chorób.

Czasem ujawniają się one podczas badania kręgosłupa w związku z jego bólem. Powstają najczęściej u młodzieży. W tym czasie ból i dyskomfort szczególnie trudno zdiagnozować, bo u wielu osób pojawiają się też np. bóle wzrostowe. Dlatego guzki Schmorla ujawniają się najczęściej już u młodych dorosłych.

Operacja guzków Schmorla

Takie operacje w obrębie kręgosłupa są mało komfortowe i wiążą się z długą rekonwalescencją. Zawsze istnieje też ryzyko uszkodzenia kręgów czy innych części kręgosłupa. Dlatego operacja guzków Schmorla jest zalecana najczęściej tym osobom, w których przypadku żadne inne terapie nie przynoszą rezultatu. Pacjenci decydują się na operację, gdy ich codzienne funkcjonowanie jest praktycznie niemożliwe w związku z guzkami.

Rehabilitacja przy guzkach Schmorla

Rehabilitacja nie zawsze przynosi ulgę przy tej dolegliwości. W niektórych przypadkach guzki są w takim miejscu, że masaż może tylko zaognić ból. Jednak zdarza się też, że odpowiednie ćwiczenia pozwalają skorygować nieco postawę, przez co guzki przestają uciskać na otaczające je tkanki i kości.

Poniżej kilka możliwych dróg terapeutycznych:

• zabiegi masażu leczniczego;
  
• nastawianie kręgów;
  
• mało intensywne sporty: basen, joga, nordic walking, pilates;
  
• Rezygnacja z zajęć sportowych, noszenia ciężarów, w celu zmniejszenia bólu.
  
  

Nie można zapominać też o zwykłym wypoczynku i oszczędzaniu kręgosłupa. Wiele osób stara się żyć jak inni, ignorując fakt, że stan kręgosłupa im na to nie pozwala. Forsują się, przez co ból jest jeszcze bardziej dotkliwy, a stan pleców się pogarsza. Dlatego osoby wykonujące pracę fizyczną z guzkami Schmorla powinny brać pod uwagę jej zamianę na lżejsze zajęcie lub wprowadzenie modyfikacji, które pozwolą oszczędzić kręgosłup. 

Jeśli chodzi o uprawianie sportów, to nie zawsze trzeba z nich całkowicie rezygnować. W badaniach przeprowadzonych w 2015 roku na Midwestern University, przytoczony został przypadek 12-letniej piłkarki. Zgłosiła się ona na leczenie guzków Schmorla, które sprawiały jej duży ból. Piłka nożna to brutalny sport sprzyjający kontuzjom. Po zamianie jej na ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia, pacjentka oceniała swój silny wcześniej ból pleców na 4/10. [1]

Przykładowe ćwiczenia polecane przy guzkach Schmorla:

• ćwiczenia na piłce gumowej
• podnoszenie tułowia w leżeniu na ziemi
• opieranie się o ścianę samą częścią środkową kręgosłupa i utrzymywanie równowagi.

Jak widać, są to nie tylko specjalistyczne ćwiczenia, które trzeba wykonywać pod okiem rehabilitanta, ale też takie, które można samemu robić w domu lub na zajęciach w fitness clubie.

Inne rodzaje leczenia

Leczenie guzków Schmorla jest trudne, o ile pacjent nie kwalifikuje się do operacji lub musi na nią długo czekać. Za pomocą plastrów przeciwbólowych i przeciwzapalnych Itami można zmniejszać przykre objawy. Takie rozwiązania często stanowią jedyny środek doraźny w walce z uciążliwym bólem. Są niezwykle wygodne, ponieważ naklejenie plastra nie ogranicza ruchów. Niektórzy polecają takżę dietę przeciwko stanom zapalnym lub na stawy opierającą się na składnikach, które są znane z prozdrowotnych właściwości

Guzki Schmorla, a nowotwór

Moment diagnozy dla wielu pacjentów jest stresujący. Z włoskich badań nad leczeniem guzków Schmorla i nowotworów z 2015 roku [2] wynika, że takie zmiany mogą przypominać na wykresie tomograficznym nowotwory kości. 

Diagnoza może więc być utrudniona. Niekiedy pacjenci słyszą o podejrzeniu raka i są przerażeni, kojarząc z nim odczuwany w danym miejscu od dawna ból. Tymczasem chodzi o niegroźne najczęściej guzki Schmorla, a nie nowotwór. Jednak zdarza się również, że lekarze prawidłowo diagnozują takie powszechnie występujące narośle na kręgosłupie i nie zauważają, że równolegle z nim na kręgach znajdują się inne, groźniejsze zmiany [3]. 

Dlatego do diagnozy guzków Schmorla warto podchodzić ze spokojem. Możliwe, że potrzebne będzie więcej niż jedno badanie kręgosłupa. 

Lek. Michał Dąbrowski

Bibliografia:

1.A. J. Swain, C. C. Evans, The Effectiveness of a Home Exercise Program for a Young Athlete with Schmorl’s Nodes: A Case Report, 2014

2. G. Massel, M. Monti, Giant Schmorl’s Node may Cause High Uptake and Mimic a Bone Metastasis on ¹⁸ F-Choline Positron Emission Tomography/Computed Tomography, World Journal of Nuclear Medicine, 14/2015

3. Praca zbiorowa, The several faces of schmorl’s node: pictorial essay, Coluna/Columna vol.14, São Paulo, 2015