Co oznacza ból i „trzaskający palec”?

Ból ręki to dolegliwość, na którą skarży się wiele osób. Może on mieć wiele podłoży. Bardzo często ból ręki spowodowany jest „palcem trzaskającym”. Schorzenie to nie tylko powoduje dolegliwości bólowe, ale także upośledzenie funkcji dłoni. Utrudnione jest m.in. prawidłowe chwytanie, a więc wykonywanie najprostszych codziennych czynności. Jakie są przyczyny „trzaskającego palca”? Czym objawia się ten uraz dłoni i jak go leczyć?

Palec „trzaskający”: co to jest?

„Palec trzaskający” inaczej nazywany jest „palcem strzelającym”, jest dość powszechnym urazem dłoni. Polega na zapaleniu pochewek ścięgnowych i troczków, w których przesuwają się ścięgna zginaczy palców ręki. Stany zapalne najczęściej występują w obrębie palca serdecznego i kciuka, a dalej palca środkowego, wskazującego, najrzadziej małego. Uraz zazwyczaj dotyczy jednego palca, choć może się zdarzyć, że obejmuje kilka palców jednej lub obu dłoni. Statystycznie „palec strzelający” najczęściej występuje u osób po 40. roku życia, kobiet po menopauzie, dzieci.

„Palec trzaskający”: przyczyny

Przyczyny strzelającego palca nie są do końca przebadane. Wskazuje się, że kontuzja może się rozwijać w wyniku urazów mechanicznych i powtarzających się przeciążeń w okolicach dłoni. Do takich może dochodzić np. u osób robiących na drutach, grających na instrumentach muzycznych, tkających, zszywających dokumentów.

Wskazuje się również, że zapalenie pochewki ścięgna zginacza palca ręki może być również konsekwencją niektórych chorób. Wywołać mogą go m.in. schorzenia reumatologiczne, metaboliczne, zaburzenia hormonalne. „Palec strzelający” często towarzyszy również cukrzycy, reumatoidalnemu zapaleniu stawów, przykruczowi Dupuytrena, łokciowi tenisisty, zespołowi de Quervaina.

„Palec zatrzaskujący” – grupy ryzyka

„Trzaskający palec” jest kontuzją dość powszechną. Na jego wystąpienie narażonych jest wiele osób. W przebiegu licznych badań wyłoniono szereg czynników ryzyka, które sprzyjają rozwojowi „palca zatrzaskującego”. Na uraz w obrębie dłoni narażone są przede wszystkim osoby pracujące rękami. Wtedy to może dochodzić do niezauważalnych mikrourazów o charakterze mechanicznym, a także stanów przeciążeniowych mięśni rąk. „Strzelający palec” zazwyczaj diagnozowany jest u muzyków, osób zajmujących się osobami ręcznymi (robienie na drutach, szydełkowanie, wyszywanie, haftowanie), pracowników biurowych, niektórych sportowców.

Palec strzelający: objawy

Pierwszym objawem „trzaskającego palca” jest ból. Występuje on podczas przeskakiwania ścięgna w czasie prostowania i zginania palca. Oprócz bólu pacjenci zauważyć mogą też uczucie zablokowania palca, obrzęk u podstawy palców. Charakterystycznym symptomem jest również trzask. Występuje on podczas wykonywania ruchów palcem. Ten nie może swobodnie się poruszać.

W miarę postępowania choroby ból palca staje się coraz większy, a także dochodzi do jego zablokowania w zgięciu. W konsekwencji występuje konieczność mechanicznej pomocy przy prostowaniu palca. Brak leczenia trzaskającego palca prowadzi do trwałych przykurczów stawowych w stawach międzypaliczkowych bliższych. W skrajnych przypadkach upośledza to całkowicie funkcjonowanie dłoni.

Ból palców i co dalej?

W przypadku wystąpienia bólu palca i dłoni, a także pojawiania się powyższych objawów, należy udać się do lekarza. Aby potwierdzić chorobę trzaskającego palca, lekarz musi wykonać badanie USG zmienionej okolicy. Diagnostyka ma wykluczyć inne schorzenia, przy których również może wystąpić ból ręki m.in. zwichnięcia stawu międzypaliczkowego bliższego lub śródręczno palcowego, przykurczu Dupuytrena czy choroby de Quervaina.

Palec trzaskający leczenie: zachowawcze

Leczenie strzelającego przeskakującego palca uzależnione jest od obszaru, jaki objął uraz. W przypadku, gdy stan zapalny dotyczy tylko jednego palca i trwa krótko, to stosuje się leczenie małoinwazyjne. Leki na „trzaskający palec” to te przeciwzapalne. W wielu przypadkach stosuje się też zastrzyki sterydowe do pochewki ścięgna zginacza. Zastosowane mogą być również Itami plastry lecznicze przeciwbólowe. Przeznaczone są one do krótkotrwałego, miejscowego stosowania. Plastry nakleja się na skórę, nie są przeznaczone do stosowania doustnego. Pomagają one w zwalczaniu bólu objawowego. Plastry przeciwbólowe Itami należą do grupy grupy leków znanych jako niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Mogą być stosowane u  u osób dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 16 lat. Leczenie „trzaskającego palca” powinno się przeprowadzać w porozumieniu z lekarzem. Najlepiej zgłosić się do niego od razu po zauważeniu objawów. 

„Trzaskający palce”: leczenie operacyjne

Operacja na palec trzaskający jest niezbędna, jeśli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne. Rekomendowana jest ona również, jeśli palców przekazujących jest kilka, stan zapalny trwa długo, u pacjenta występuje dodatkowo cukrzyca, dna moczanowa czy inne choroby współtowarzyszące. Operacja na palec trzaskający polega na przecięciu zgrubiałego więzadła A1. Ścięgno dzięki temu może się swobodnie przesuwać. Zabieg chirurgiczny wykonuje się metodą tradycyjną (otwartą) lub techniką zamkniętą, która polega na przezskórnym przecięciu więzadła obrączkowego za pomocą grubej igły iniekcyjnej. Operacja nie jest skomplikowana, a ryzyko powikłań po niej jest bardzo małe. Poprawnie wykonana umożliwia wyeliminowanie trzaskającego palca, znaczącą poprawę funkcji ręki oraz szybki powrót do aktywności.

Palec trzaskający: fizjoterapia – na czym polega?

W czasie leczenia „strzelającego palca” jako formę wspomagającą powinno stosować się rehabilitację. Zalecane jest wykonywanie licznych zabiegów fizykoterapeutycznych. Jako te polecane można wymienić pole magnetyczne, laser i krioterapię miejscową. Rehabilitacja „trzaskającego palca” powinna również obejmować kinezyterapię, czyli delikatne ćwiczenia bierne, czynno-bierne i usprawniające. W celu opanowania obrzęku można też zastosować manualny drenaż limfatyczny, który ma pobudzić naturalną trofikę organizmu. W przypadku, gdy u pacjenta występuje wzmożone napięcie, rozważyć należy steki z zakresu terapii manualnej. Rehabilitacja „strzelającego palca” jest niezbędna i przy leczeniu zachowawczym i po operacji. 

Po operacji pierwszym krokiem jest 14-dniowa rehabilitacja mająca działać przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Dopiero po niej możliwe jest rozpoczęcie fizykoterapia z wyciszającymi zabiegami, które tonują odległości bólowe. Leczenie ruchem to ruchem jest ostatnim etapem, a za cel stawia mu się zwiększenie mobilności całej dłoni, zwiększenie zakresu ruchu i wzmocnienie mięśni. 

„Strzelający palce” – profilaktyka

Chcąc uniknąć nieprzyjemności związanych z leczeniem „strzelającego palca”, warto postawić na profilaktykę. Przede wszystkim należy dbać unikanie wszelkich mikro urazów, które z czasem przeradzają się w poważne schorzenia. Zaleca się także dbać o odpowiedni stan kostny dłoni i siłę mięśniową w całej kończynie górnej. W przypadku zauważania u siebie jakichkolwiek nieprawidłowi należy szybko skontaktować się z lekarzem.

 lek. Michał Dąbrowski