Ból obojczyka – przyczyny i leczenie

Ból obojczyka po upadku najczęściej oznacza stłuczenie, zwichnięcie lub złamanie. Jednak to nie zawsze wynik urazu. Ból w okolicy obojczyka może się pojawić, jako objaw choroby zwyrodnieniowej lub zwykłego przeciążenia mięśni i stawów. Aby pokonać bóle w obojczyku, najpierw należy poznać ich przyczynę, dlatego też często konieczne jest wykonanie odpowiednich badań obrazowych – RTG i USG. 

Co może oznaczać ból obojczyka?

Ból obojczyka po upadku

Ból obojczyka jest dolegliwością o różnym podłożu. Przeważnie to skutek urazu mechanicznego, pośredniego, w trakcie którego duża nagła siła oddziałuje na klatkę piersiową bądź rękę. Ból obojczyka po upadku czy uderzeniu o twarde podłoże jest zazwyczaj jednostronny. W zależności od rodzaju urazu odróżnia się rozległością i nasileniem bólu. Ból w obojczyku, będący wynikiem stłuczenia, generuje umiarkowane odczucia bólowe, które mijają samoistnie w ciągu krótkiego czasu. Inaczej jest w wypadku uszkodzenia stawu barkowo-obojczykowego i złamania kości. Przy uszkodzeniu stawu barkowo-obojczykowego drugiego i trzeciego stopnia pojawia się silny ból, obrzęk i krwiak, dodatkowo może wystąpić uczucie “klawisza” – luźnego obojczyka – i deformacji stawu. Złamanie przeważnie wiąże się z obrzękiem, krwiakiem i silnym, promieniującym bólem o charakterze narastającym. W takich sytuacjach konieczna jest konsultacja ortopedyczna i wykonanie odpowiednich badań obrazowych – najczęściej RTG obojczyka. 

Złamany obojczyk – jak długo boli?

Ból w okolicy obojczyka i szyi, będący objawem złamania, może się utrzymywać przez kilka lub kilkanaście miesięcy, w zależności od tego, w jakim stopniu kość została uszkodzona.

Złamany obojczyk – jak długo się zrasta?

Złamany obojczyk przeważnie zrasta się w przeciągu 12. tygodni. Trzeba jednak pamiętać, że na tempo procesu gojenia wpływa wiele różnych czynników – przede wszystkim rodzaj i rozległość urazu i zdolności organizmu do regeneracji. 

Inne przyczyny bólu obojczyka

Ból obojczyka nie musi od razu oznaczać, że doszło do uszkodzenia jego struktur. Zdarza się, że ból w kości obojczyka to efekt źle przespanej nocy lub długo utrzymywanej niekorzystnej pozycji ciała. Może mieć związek ze zmianą klimatu – zbyt wysoką temperaturą bądź zbyt dużą wilgotnością powietrza. Czasem pojawia się po intensywnym treningu, zwłaszcza bez rozgrzewki i odpowiedniego przygotowania fizycznego. Na ból obojczyka przy pompkach i innych ćwiczeniach angażujących górne partie ciała, często skarżą się osoby niedoświadczone, podejmujące aktywność fizyczną od niedawna. Odczuwane dolegliwości mogą świadczyć o bólu adaptacyjnym, ale też błędach technicznych, prowadzących do nieprawidłowego obciążania mięśni i stawów. Dotyczy to wielu różnych form aktywności, również joggingu. Ból obojczyka podczas biegania, przypominający kłucie, to rodzaj kolki napięciowej, związanej ze skurczem mięśni. Taki rodzaj bólu na ogół nie wymaga konsultacji specjalistycznej, choć wskazówki trenera lub fizjoterapeuty mogą okazać się nieocenione. 

Przewlekły ból obojczyka

Każdy rodzaj przewlekłego, jednostronnego bólu powinien wzbudzać czujność. Takie zmiany mogą bowiem świadczyć o poważnych zmianach chorobowych, toczących się w organizmie. Kiedy tępy ból pod lewym obojczykiem ma charakter przewlekły, może świadczyć o rozpoczynającej się chorobie zwyrodnieniowej. Zwyrodnieniu stawu obręczy barkowej towarzyszy spontanicznie pojawiający się ból, nawracające drętwienie, sztywnienie, ograniczenie ruchomości. Ból w okolicy lewego obojczyka i szyi, może być bardzo uciążliwy i nieść postępujące zmiany. Dlatego też wymaga szybkiego podjęcia specjalistycznej diagnostyki oraz leczenia. Podobnie do zwyrodnienia objawy może mieć choroba nowotworowa (np. nowotwór kości). Sygnałem alarmowym jest tu z pewnością ból obojczyka i pod pachą, wynikający z powiększenia węzłów chłonnych w dole nadobojczykowym. Gdy taki stan utrzymuje się dłuższy czas, trzeba podjąć diagnostykę. Niepokojącym objawem są też dolegliwości powracające o stałych porach dnia – ból poranny bądź nocny. 

Ból obojczyka w ciąży

Ból obojczyka w ciąży może wynikać z wyżej opisanych przyczyn – nieodpowiedniej pozycji w trakcie snu, przepracowania, zmęczenia. Choć jest to objaw, który nie musi oznaczać niczego złego, nie powinien być lekceważony, szczególnie przez kobiety spodziewające się dziecka. Ból w obojczyku jest bowiem jednym z możliwych oznak ciąży ektopowej (pozamacicznej). Pojawia się pod wpływem silnego bólu podbrzusza promieniującego właśnie w stronę obojczyka, barków i łopatek. Kiedy jest podejrzenie ciąży, a do tego pojawiają się powyższe objawy, należy zgłosić się do ginekologa. 

Co robić w przypadku bólu obojczyka?

Ból obojczyka to objaw świadczący o różnych nieprawidłowościach. Jeśli jest wynikiem urazu, to w większości przypadków, poza lekkim stłuczeniem, wymaga konsultacji z lekarzem. Jednak trzeba wiedzieć, że bolący obojczyk może wynikać z powodu uszkodzenia różnych struktur tkankowych, dlatego tak ważne jest dokładne ustalenie przyczyny dolegliwości. Aby potwierdzić zwichnięcie czy złamanie obojczyka, wystarczy badanie radiologiczne RTG. W celu oceny kondycji tkanek miękkich (więzadeł) wykonuje się badanie ultrasonograficzne (USG). Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa wykonywane są ze ściśle określonych wskazań. 

Na stłuczenie lub przeciążenie mięśni przeważnie wystarczają zimne okłady i środki przeciwbólowe. Przy mikrourazach i urazach zaleca się stosowanie niesteroidowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (NLPZ), najlepiej w postaci środków do aplikacji miejscowej (np. plastrów leczniczych Itami). Takie leki są lepsze od tabletek doustnych pod dwoma względami – po pierwsze, oddziałują bezpośrednio na źródło bólu, po drugie, nie obciążają innych układów organizmu, w tym także pokarmowego. Innymi słowy, szybko wyciszają ból, przynosząc ulgę i są bezpieczne dla żołądka. Zaleca się ich stosowanie nawet u pacjentów ze zwichniętym czy złamanym obojczykiem. Oczywiście, poza takim działaniem doraźnym, należy koniecznie zastosować usztywnienie. W tym celu stosuje się bandaż elastyczny, temblak, ortezę lub gips. Może się zdarzyć, że zmiany, wywołujące ból pod obojczykiem, utrzymują się mimo pozytywnie zakończonego leczenia. Wówczas sposobem na pokonanie dolegliwości staje się rehabilitacja. Odpowiednie ćwiczenia fizjoterapeutyczne pozwolą odciążyć napięte mięśnie, pokonać bóle w obojczyku i przywrócić pełną ruchomość. Bardzo pomocne mogą okazać się także inne formy rehabilitacji, na przykład z zakresu fizykoterapii, aczkolwiek o wdrożeniu jakiejkolwiek z metod musi decydować specjalista – ortopeda, lekarz rehabilitacji lub fizjoterapeuta.

Lek. Michał Dąbrowski