Rwa barkowa – przyczyny, objawy i metody radzenia sobie z bólem

Rwa barkowa (ramienna) jest jednym z rodzajów korzeniowego zespołu bólowego. Manifestuje się bardzo silnym i nieprzyjemnym bólem barku, szyi oraz jednej kończyny górnej. Na schorzenie to najbardziej narażone są osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną oraz pracownicy biurowi, którzy spędzają dużo czasu przy komputerze. Dolegliwości bólowe towarzyszące rwie barkowej utrudniają swobodne poruszanie się, uniemożliwiając choremu wykonywanie wielu codziennych czynności. Jak diagnozować i leczyć rwę barkową?

Rwa barkowa – przyczyny choroby

Rwa barkowa (określana jest zamiennie terminem neuralgii barkowej, brachialgią) to popularne schorzenie, którego przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe, uszkodzenie albo ucisk na korzenie nerwowe szyjnego odcinka kręgosłupa. Do rozwoju tej uciążliwej choroby zwyrodnieniowej mogą przyczynić się:

• zaburzenia hormonalne,
• zespół górnego otworu klatki piersiowej,
• niektóre nowotwory,
• nerwoból międzyżebrowy,
• otyłość,
• siedzący tryb życia,
• przeciążenia,
• przepuklina (dyskopatia).

Rwa ramienna może wystąpić u osób, które brały udział w wypadku komunikacyjnym, zaliczyły upadek z wysokości lub zostały pchnięte ostrym narzędziem (np. nożem). Wiele osób zastanawia się, ile trwa rwa barkowa? Jest to dosyć indywidualna kwestia. Czas trwania dolegliwości bólowych zależy od stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych. Zwykle jest to od kilku do kilkunastu tygodni. Najczęściej rwa barkowa dotyczy jednej strony ciała (jak pokazuje praktyka, bardzo rzadko objawy występują po obu stronach). Jakie są podstawowe objawy brachialgii?

Rwa barkowa – objawy

Rwa ramienna objawia się przede wszystkim dolegliwościami bólowymi, które poprzedza napięcie mięśni szyi lub barku. Pacjenci określają ból jako ciągły, rwący, palący – nasilający się przy najmniejszym ruchu. Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć drętwienie, zaburzenia czucia, osłabienie mięśni obręczy barkowej i ręki. Symptomy brachialgii są zmienne, w zależności od stopnia zaawansowania:

• 1 stopień rwy barkowej – ból występuje w stanie spoczynku, okresowo występują parestezje (mrowienie, drętwienie), natomiast w nocy pacjent może doświadczać ataków bólu,
• 2 stopień rwy barkowej – ból i parestezje są nasilone, pojawiają się z wysoką częstotliwością, a dolegliwości bólowe raczej nie mijają nawet w ciągu dnia,
• 3 stopień rwy barkowej – symptomy towarzyszą choremu nieustannie, poza bardzo silnym bólem pojawiają się zaniki mięśniowe, zaburzenia czucia, przykurcze.

W zaawansowanym stadium rwy, chory może mieć problemy z kontrolowaniem oddawania moczu i stolca. Wielu pacjentów, którzy podejrzewają u siebie atak choroby, nie wiedzą, jak wygląda rozpoznanie rwy ramiennej?

Diagnostyka rwy barkowej

Diagnostykę rwy barkowej przeprowadza ortopeda lub neurochirurg – do rozpoznania choroby dochodzi na podstawie wywiadu z pacjentem, badania fizykalnego, testów na odcinek szyjny kręgosłupa oraz badań dodatkowych (np. badanie RTG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, a także badanie przewodnictwa nerwowego, elektromiografia). Jak przebiega leczenie pacjentów z rwą barkową?

Leczenie rwy barkowej. Jak złagodzić ból przy rwie barkowej?

Na początkowym etapie leczenia rekomendowany jest oszczędzający tryb życia – pacjent powinien dużo odpoczywać, unikać wykonywania gwałtownych ruchów głową, wielogodzinnego siedzenia przed monitorem komputera i długotrwałej jazdy samochodem. Niewskazane jest również spanie w pozycji na brzuchu, chory powinien spać na plecach. W ostrej fazie rwy barkowej stosuje się farmakoterapię np. niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe – maści, żele, a także plastry (np. Itami). Działają one miejscowo, są dyskretne, łatwe w użyciu i mimo ścisłego przylegania do skóry, w żaden sposób nie ograniczają ruchów chorego. Skutecznie łagodzą odczuwanie dolegliwości bólowych, ułatwiając pacjentowi cierpiącemu z powodu rwy ramiennej codzienne funkcjonowanie. Czasami wdraża się również steroidoterapię. Niekiedy zaleca się noszenie miękkiego kołnierza ortopedycznego, który odciąża szyjny odcinek kręgosłupa. Kolejnym etapem terapii leczniczej jest rehabilitacja – wykwalifikowany fizjoterapeuta dobiera indywidualnie dla każdego pacjenta ćwiczenia na rwę barkową, dzięki którym chory może odzyskać siłę mięśniową oraz zminimalizować ryzyko nawrotu schorzenia. Do stosowanych metod terapeutycznych zalicza się m.in.:

• przezskórną elektryczną stymulację nerwów (TENS),
• terapię manualną (np. metoda McKenziego),
• galwanizację,
• jonoforezę,
• krioterapię,
• kinesiotaping.

Zabiegi fizjoterapeutyczne dobierane są indywidualnie do każdego chorego. Doskonałym wsparciem rehabilitacji w rwie barkowej mogą być też ćwiczenia wykonywane w wodzie (w minimalnym stopniu obciążają tkanki). Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych efektów, u niektórych pacjentów (najcięższe przypadki np. z niedowładem i objawami wskazującymi na towarzyszący ucisk rdzenia kręgowego) konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

Czy można zapobiegać atakom rwy barkowej? Profilaktyka brachialgii

Rwa barkowa (ramienna) to choroba, która lubi nawracać, dlatego chcąc zapobiec ponownym atakom, warto wdrożyć podstawowe działania profilaktyczne. Istotna jest zmiana dotychczasowego stylu życia, wprowadzenie do swojej codzienności zdrowych nawyków – codziennego ruchu i odpoczynku (warto zainwestować w dobrą poduszkę, która zwiększy komfort snu). Osoby, które mają za sobą ataki rwy, powinny starać się utrzymywać poprawną postawę ciała podczas chodzenia i stania, pamiętać o ergonomii pracy, a także unikać dźwigania. Warto także wykonywać ćwiczenia prewencyjne, które mają na celu wzmocnić mięśnie szyi i je rozciągnąć (np. koci grzbiet, koszyczek, przekładanka). Wskazane są również treningi wzmacniające mięśnie brzucha. 

Brachialgia to powszechny zespół bólowy, który zaliczany jest do zespołów korzeniowych. Nieleczona obniża jakość życia, prowadzi do nawrotów i poważnych powikłań. Podstawę leczenia rwy barkowej (ramiennej) stanowi farmakoterapia oraz fizjoterapia, w ostateczności wdraża się leczenie chirurgiczne. Pacjenci, których dotknęła rwa ramienna, powinni pozostawać pod opieką lekarza i  dbać o ogólną sprawność aparatu ruchowego oraz siły mięśni utrzymujących kręgosłup, poprzez codzienną aktywność fizyczną. 

Lek. Michał Dąbrowski