Uraz stawu skokowego – jakie są objawy i jak przebiega leczenie?

Urazy stawu skokowego to jedne z najczęstszych kontuzji przydarzających się sportowcom różnych dyscyplin oraz każdej osobie podczas wykonywania codziennych czynności. Czym różni się skręcenie od zwichnięcia i jak wygląda leczenie urazów stawu skokowego?

Sportowcy mogą doznać urazu stawu skokowego nie tylko podczas samego treningu, ale także podczas rozgrzewki. Na tego typu kontuzje jesteśmy narażeni właściwie codziennie, podczas biegu, chodzenia po nierównym podłożu itp. Wystarczy niewłaściwe ułożenie stopy w stosunku do podłoża i pojawi się problem.

Jak zbudowany jest staw skokowy?

Staw skokowy, czyli tak zwany staw skokowo-goleniowy ma dosyć skomplikowaną budowę. Niestety sprzyja to występowaniu kontuzji kończyn dolnych. Staw ten ma za zadanie łączyć kości podudzia oraz stopy. Jego budowa umożliwia wykonywanie wielu ruchów stopą. Do najczęstszych kontuzji stawu skokowego należą:

• złamanie,
• skręcenie,
• zwichnięcie.

Złamanie – kiedy do niego dochodzi?

Złamanie to inaczej przerwanie ciągłości kości. W okolicach stawu skokowego najczęściej spotykanym złamaniem jest to dotyczące kości goleni. Jest to kość łącząca kostkę z kolanem.

Istnieją różne rodzaje tego typu złamania: jednej, dwóch kostek lub złamania trójskokowego, które obejmuje także brzeg tylny piszczeli. Jeśli mamy do czynienia ze złamaniem zamkniętym, to objawem towarzyszącym oprócz bólu będzie także obrzęk stawu, zasinienie oraz znaczne ograniczenie ruchomości stawu.

W każdym przypadku złamania konieczna jest interwencja lekarza, który złoży i unieruchomi uszkodzoną kość. Natomiast kiedy dojdzie do poważniejszych złamań w tym takich z przemieszczeniem, konieczna jest operacja, umożliwiająca odtworzenie stawu, umieszczenie śrub lub metalowych płytek. W łagodniejszych przypadkach leczenie trwa do 6 tygodni, a przy skomplikowanych złamaniach o wiele dłużej. Zabieg lub operacja to tylko pierwszy element całego procesu terapeutycznego. Kolejnym krokiem jest fizjoterapia, która ma pomóc pacjentowi powrócić do sprawności.

Urazy kostki: zwichnięcie czy skręcenie?

Inne możliwe urazy kostki to zwichnięcie i skręcenie. To pierwsze, czyli zwichnięcie kostki wbrew pozorom nie jest  błahą kontuzją. O zwichnięciu mówimy, kiedy dochodzi do przemieszczenia powierzchni stawowych względem siebie. Może dojść wtedy także do uszkodzenia torebki stawowej, a nawet złamania kości. Objawami zwichniętej kostki są: silny ból także podczas próby poruszania, stopniowo powiększająca się opuchlizna, zmiany w wyglądzie stawu, a czasami lekkie zasinienie.

Najczęściej wymagana jest wizyta u lekarza, który dokona nastawienia zwichniętej kostki. Czasami zachodzi konieczność wykonania dodatkowych badań np. zdjęcia rentgenowskiego, aby wykluczyć inne urazy wewnętrzne w obrębie stawu skokowego. Z wizytą u specjalisty nie należy zwlekać, ponieważ późna reakcja może spowodować wystąpienie niekorzystnych zmian, które utrudniają przywrócenie nogi do normalnego stanu. Lekarz unieruchamia staw, dlatego należy ograniczyć nadwyrężanie stopy. Kończyna powinna być często unoszona, aby mogła szybciej wrócić do zdrowia.

Uraz skrętny stawu skokowego, czyli skręcenie, jest najczęstszym urazem stawu skokowego. Dochodzi do niego wtedy, gdy przekroczony zostanie fizjologiczny zakres ruchu stawu przy jednoczesnym uszkodzeniu tkanki miękkiej, czyli torebki stawowej lub więzadła.

Wyróżniamy skręcenie boczne, kiedy to stopa wykręcona jest do wewnątrz, a uszkodzone zostają zewnętrzne więzadła stawu, oraz skręcenie stopy na zewnątrz. Uraz skrętny stawu skokowego określa się w trzystopniowej skali:

• Pierwszy to naciągnięcie więzadła, ale nie przerwanie go. Pojawia się wtedy nie duży obrzęk i łagodny ból, minimalna niestabilność stawu. Pojawią się więc wtedy ból stawu skokowego bez urazu widocznego.

• O drugim stopniu mowa, gdy dochodzi do naderwania więzadła. Występuje ból, niestabilność i obrzęk. Przy drugim stopniu skręcenia kostki pojawić może się opuchlizna stawu skokowego bez urazu.

• Trzeci stopień to zerwanie więzadeł i tak samo silny obrzęk oraz ból. Staw jest całkowicie niestabilny.

Uraz stawu skokowego: leczenie

Urazy kostki wymagają interwencji lekarskiej. Jest ona konieczna, a po jej uzyskaniu rehabilitacja stawu skokowego, która przyspieszy powrót do sprawności. Do lekarza przede wszystkim należy się zgłosić, jeśli dojdzie do urazu skrętnego stawu skokowego lub jego złamania czy zwichnięcia. Domowymi sposobami można leczyć jedynie skręcenia pierwszego stopnia oraz powierzchowny uraz stawu skokowego, czyli stłuczenie. Domowe leczenie przy urazach kostki ma przynieść ulgę w dolegliwościach bólowych. W tym celu zaleca się okłady lodem i odpoczynek, najlepiej z nogą uniesioną powyżej poziomu serca. Przyśpiesza to gojenie się krwiaków i zmniejsza obrzęk. Zaleca się również stosowanie leków przeciwbólowych, a także plastrów z diklofenakiem takich jak Itami, które szybko docierają do miejsca bólu i niwelują dyskomfort z nim związany. Poważne skręcenia stawu skokowego mogą wymagać leczenia operacyjnego. O tym, czy będzie ono przeprowadzane, decyduje lekarz. Warto pamiętać, że uraz kostki zawsze wymaga rehabilitacji. Jest ona obowiązkowa i przy leczeniu zachowawczym i po operacji. 

lek. Michał Dąbrowski