Czym jest powięź? Choroby i terapie powięzi.

Powięź jest wielowymiarową tkanką otaczającą narządy mięśnie oraz kości i pełni istotne funkcje w organizmie. Zaburzenia w jej funkcjonowaniu mogą powodować dolegliwości bólowe oraz wiele innych nieprzyjemnych objawów. Dowiedz się, jaką rolę pełni powięź i poznaj najczęstsze choroby i metody ich leczenia.

Budowa powięzi

Powięź łączy ze sobą kości oraz mięśnie, w niej zawieszone są nasze  narządy, wyściela też nasz kręgosłup.Powięzie nadają naszemu ciału formę oraz strukturę, to właśnie od nich w dużej mierze zależy kształt naszego ciała. Do części układu powięziowego zalicza się również więzadła, ścięgna, oraz krążki międzykręgowe. Powięź zbudowana jest z dużej liczby włókien kolagenowych i elastynowych, dzięki czemu jest odporna na uszkodzenia. W strukturach powięzi znajdują się także zakończenie nerwowe oraz naczynia krwionośne. Budowa powięzi dzieli się na trzy warstwy:

1. powięź powierzchowną, która jest jedną z warstw tkanki podskórnej,
2. powięź głęboką, która otacza mięśnie,
3. powięź trzewną, znajdującą się w obrębie narządów wewnętrznych.

Jakie funkcje w organizmie pełni powięź?

Pozornie mało znacząca tkanka pełni istotną rolę w organizmie i znacznie wpływa na codzienny komfort życia. Powięź jest  niepozorną tkanką, która stanowi swoiste rusztowanie dla narządów wewnętrznych oraz mięśni, odpowiada również za utrzymanie równowagi, dlatego pełni funkcję podporową. Natomiast, dzięki strukturze blaszek oddzielonych od siebie mazią, która zawiera duże ilości kwasu hialuronowego, umożliwia prawidłową pracę mięśni i chroni, a także chroni przed urazami. Dodatkowo, dzięki strukturze, w której znajdują się naczynia krwionośne oraz włókna nerwowe, powięź odpowiada za transport substancji pomiędzy tkankami.

Co wpływa na funkcjonowanie powięzi?

W prawidłowym funkcjonowaniu powięzi kluczową rolę odgrywa właściwa postawa ciała. Przyjmowanie niewłaściwej postawy może skutkować tym, że powięź może ulec zgrubieniu, zgęstnieniu tworzyć zrosty i powodować uczucie zmęczenia. Negatywny wpływ na funkcjonowanie powięzi ma także:

• nieskorygowana wada postawy,
• zbyt intensywne treningi,
• niewłaściwa dieta,
• przyjmowanie zbyt małej ilości płynów,
• przewlekły stres.

Choroby powięzi

• Przykurcze powięzi

Jest to najczęściej spotykane schorzenie powięzi, na które wpływa kilka czynników, jednym z nich są predyspozycje genetyczne. Najczęstszą  przyczyną przykurczy powięzi są nieprawidłowe nawyki takie jak: niewłaściwa postawa ciała, brak aktywności ruchowej, siedzący tryb życia, które skutkują przewlekłym napięciem mięśni. Przykurcze powięzi objawiają się dolegliwościami bólowymi, w niektórych przypadkach może dojść do zrostów w obrębie powięzi, co znacznie zwiększa ból oraz napięcie powięzi. Przykurcze powięzi są powszechną dolegliwością, ale mogą różnić się od siebie objawami, dlatego wyróżnia się;

• ZCPP czyli zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, który objawia się wzrostem ciśnienia w obrębie przedziałów powięzi, zaburzeniami dopływu krwi oraz silnymi dolegliwościami bólowymi podczas wysiłku fizycznego. Ten rodzaj przykurczy powięzi najczęściej spotykany jest u osób wyczynowo uprawiających sport,
• Przykurcz Dupuytrena, który charakteryzuje się stałym i postępującym przykurczem zgięciowym palców. Choroba ma podłoże genetyczne.

Zakażenia powięzi

Zapalenie otrzewnej, zapalenie osierdzia czy zapalenie opłucnej należą do bardzo ciężkich, wymagających hospitalizacji chorób. Tego rodzaju schorzenia mogą obejmować również powięź, co może skutkować poważnych zakażeń. Najrzadziej spotykanym zakażeniem jest martwicze zapalenie powięzi, które bardzo szybko się  rozprzestrzenia. W przypadku martwiczego zapalenia powięzi niezbędna jest szybka interwencja chirurgiczna, która wiąże się z licznymi powikłaniami. Martwicze zapalenie powięzi jest bardzo poważną chorobą o wysokiej śmiertelności.

• Urazy powięzi

Do urazu lub uszkodzenia mechanicznego powięzi może dojść np. podczas zabiegów chirurgicznych. Uszkodzenie może spowodować wysięk włóknikowy, który może skutkować zwiększoną sztywnością powięzi, zwłóknieniem lub tworzeniem się zrostów. Urazy powięzi mogą powodować problemy z poruszaniem się.

Jakie choroby mają wpływ na zaburzenia powięzi?

Choroby powięzi mogą powstawać na skutek urazów, infekcji i nieprawidłowych nawyków. Okazuje się, że niektóre choroby o podłożu autoimmunologicznym oraz genetycznym mają istotny wpływ na zaburzenia funkcjonowania powięzi. Choroby genetyczne, które charakteryzują się zaburzeniem procesu powstawania kolagenu oraz choroby tkanki łącznej powodują osłabienie i zmniejszoną odpornośc powięzi, a także powikłaniami narządowymi. Natomiast choroby tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy, często zajmują układ mięśniowo-powięziowy powodując silne dolegliwości bólowe.

Terapie stosowane w zaburzeniach funkcjonowania powięzi

Powięź pełni istotną rolę w organizmie, dlatego warto zadbać o jej prawidłowe funkcjonowanie. Zalecane jest utrzymywanie prawidłowej postawy ciała, skorygowanie wad postawy, regularna aktywność fizyczna, a także odpowiednia dieta, ćwiczenia oraz masaże. Prawidłowe funkcjonowanie powięzi w dużej mierze zależy od właściwego poziomu  nawodnienia organizmu. Dieta dla powięzi powinna zawierać odpowiednią ilość kolagenu, witaminy C oraz witaminy E, dlatego powinna być bogata w podroby mięsne, owoce cytrusowe, oleje roślinne, orzechy, czarne porzeczki, jarmuż, brokuły i paprykę. W celu poprawy funkcjonowania powięzi stosuje się również:

• Ćwiczenia polegające na angażowaniu wielu mięśni, a także napinanie i rozluźnianie powięzi, wykonywanie ćwiczeń jest niezbędne w przypadku osób prowadzących siedzący tryb życia,
• Ćwiczenia rozciągające mięśnie są bardzo korzystne dla powięzi, jednak podczas ich wykonywania należy zachować ostrożność, według przeprowadzonych badań bardzo dobre efekty dają ćwiczenia z użyciem wałka piankowego. Rolowanie zapewnia nawadnianie powięzi, które następuje w wyniku masażu tkanek głębokich. Regularne wykonywanie ćwiczeń przy pomocy wałka poprawia elastyczność powięzi i zwiększa wydajność mięśni,
• Masaż powięzi opiera się na założeniu, że między różnymi tkankami tworzą się stany zapalne doprowadzające do sklejania się powięzi i mięśni. Masaż umożliwia uwolnienie  zrośniętych mięśni i powięzi. Masaż powięzi wpływa na ponowne nawodnienie i odżywienie tkanek, przez co ciało staje się elastyczne, ukrwione i pełne energii. Masaż powinien być wykonywany przez doświadczonego fizjoterapeutę, który dostosuje technikę oraz częstotliwość prowadzonej rehabilitacji. W większości przypadków po 2-3 masażach odczuwalne jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, a seria zabiegów pozwala wyeliminować uciążliwe objawy.

Terapie powięzi  można zastosować w stanach ostrego lub przewlekłego bólu u osób w różnym wieku. Najczęściej stosowane są w przypadku:

• stanów zapalnych stawów,
• urazów,
• bólu mięśni
• przeciążeń stawów oraz mięśni.

Zaburzenia funkcjonowania powięzi najczęściej związane są z nieprawidłową postawą ciała, siedzącym trybem życia oraz brakiem aktywności fizycznej. W przypadku dolegliwości bólowych warto zadbać o zmianę codziennych nawyków oraz zastosować plastry zawierające diklofenak, które skutecznie łagodzą ból spowodowany napięciem mięśni oraz przykurczem powięzi/ścięgien. Zbilansowana dieta, odpowiednie nawodnienie organizmu, regularna aktywność fizyczna, ćwiczenia rozciągające oraz masaż powięzi pomogą przywrócić elastyczność chorym tkankom. Powięź pełni istotną rolę w organizmie, dlatego warto zadbać o jej prawidłowe funkcjonowanie. W przypadku niepokojących objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie.

lek. Michał Dąbrowski