Wbrew swojej nazwie, łokieć tenisisty stosunkowo rzadko dotyka osoby uprawiające ten sport. Szacuje się, że tenisiści cierpiący na to schorzenie stanowią 1 na 10 przypadków. W rzeczywistości najczęściej dotyczy ono osób wykonujących pracę biurową oraz informatyków. Spośród pracowników fizycznych najczęściej występuje u mechaników oraz szwaczek. Cierpieć na niego mogą również muzycy. Charakterystycznym objawem jest silny ból w łokciu, nasilający się przy używaniu mięśni dotkniętej nim ręki. Dowiedz się więcej o przyczynach, objawach oraz metodach leczenia łokcia tenisisty!
Łokieć tenisisty – przyczyny
Przez wiele lat sądzono, że łokieć tenisisty jest spowodowany zapaleniem nadkłykcia bocznego kości ramiennej, a właściwie znajdujących się w jego okolicy przyczepów ścięgien mięśni prostowników nadgarstka. Dowiedziono jednak, że nie jest to prawdziwą przyczyną dolegliwości bólowych i ograniczenia sprawności ręki, jakie towarzyszą łokciowi tenisisty. Obecnie sądzi się, że problem ten wynika ze zmian degeneracyjnych. Wywoływane są one przez nadmierne obciążanie danej ręki i silne napinanie mięśni przy jednoczesnych ruchach nadgarstka. W rezultacie dochodzi do uszkodzeń włókien kolagenowych, obecnych w ścięgnach. W miejscu powstałych mikrourazów powstaje nowa tkanka, która jest jednak mniej funkcjonalna. Co więcej, dochodzi również do powstawania zwapnień w obszarze chorobowym.
Inną przyczyną mogą być też ucisk gałązki nerwu promieniowego oraz osłabienie mięśni w ręce przy jednoczesnym ich intensywnym angażowaniu wraz z częstym wykonywaniem ruchów nadgarstkiem.
Łokieć tenisisty – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem łokcia tenisisty jest bolesność w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Nasila się on przy napięciu mięśni ręki, a w szczególności podczas wykonywania ruchów przedramienia oraz nadgarstka. Ból określany jest przez pacjentów jako kłujący, piekący czy pulsujący. W bardziej zaawansowanych przypadkach schorzenia występuje on stale. Niekiedy może on promieniować od łokcia do nadgarstka czy nawet w stronę ramienia. Bardzo często nasila się on również przy nacisku na okolice łokcia. Dolegliwościom bólowym przy łokciu tenisisty towarzyszyć może również wyraźne osłabienie dotkniętej problemem ręki. Wszystko to prowadzi do widocznych kłopotów z wykonywaniem nawet prostych czynności, w tym np. podniesienie kubka czy szklanki. Schorzenie może zatem znacząco obniżyć komfort życia.
W niektórych przypadkach łokcia tenisisty występują również dodatkowe objawy, jak opuchlizna w obszarze stawu łokciowego, a także sztywność łokcia po przebudzeniu, która powinna ustąpić po rozruszaniu, jeżeli zmiany w stawie nie są zbyt zaawansowane.
Łokieć tenisisty – diagnostyka
W przypadku podejrzenia łokcia tenisisty najpierw należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który wykona podstawowe badania, w tym badanie palpacyjne, a także sprawdzanie siły uścisku oraz bolesności przy ruchach w obrębie łokcia, szczególnie przy obracaniu przedramienia. Jeżeli stwierdzi, że schorzenie to jest możliwą przyczyną dolegliwości, skieruje on pacjenta do ortopedy. Taki specjalista może już zlecić konkretne badania, mające na celu potwierdzenie bądź wykluczenie diagnozy. Są to między innymi tomografia komputerowa, rentgen czy rezonans magnetyczny.
Łokieć tenisisty – czy samo przejdzie?
Pacjenci bardzo często lekceważą dolegliwości wskazujące na to schorzenie, nie kojarzą ich bowiem z poważniejszą chorobą, a raczej nadwyrężeniem stawu. Jednak taka postawa jest błędem i nierzadko prowadzi do zaostrzenia się objawów, które zaczynają negatywnie wpływać na komfort życia, w tym nawet uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności. Dlatego należy mieć świadomość, że bez zastosowania sposobów na to, jak leczyć łokieć tenisisty, nie uda się pokonać problemu. Wiara w to, że dolegliwości ustąpią samoistnie, jest zgubna, dlatego nie można ich lekceważyć i należy skonsultować je z lekarzem.
Łokieć tenisisty – leczenie
Długość, a często także metody leczenia, zależeć będą przede wszystkim od momentu, w którym pacjent zgłosi się z problemem do lekarza. W celu złagodzenia objawów często stosuje się środki przeciwbólowe, w tym w formie doustnej, a także miejscowej, np. żelu bądź plastrów. Skuteczne będą tu plastry Itami z diklofenakiem, które nie tylko zapewniają skórze odpowiednie oddychanie, lecz także, dzięki zawartej w nich substancji czynnej, pozwalają na stopniowe uwalnianie środka przeciwbólowego.
Leczenie łokcia tenisisty bardzo często polega również na fizjoterapii oraz masażach, które szybko przynoszą ulgę dzięki rozluźnieniu mięśni. Tego typu rehabilitacja najczęściej daje najlepsze efekty u pacjentów, u których zmiany nie są szczególnie zaawansowane.
W przypadku fazy ostrej łokcia tenisisty zazwyczaj stosuje się usztywniające ortezy, a nawet opatrunki gipsowe.
Do zabiegów na łokieć tenisisty, które wykazują wysoką skuteczność, zaliczyć można również terapię ESWT oraz kinesiotaping. ESWT czyli Extracorporeal Shock Wave Therapy, jest to rodzaj leczenie falami uderzeniowymi, generowanymi przez specjalnie zaprojektowane urządzenie. Ta fala elektromagnetyczna, która wyjątkowo precyzyjnie trafia w ognisko bólu, ma za zadanie przede wszystkim jego złagodzenie. Kinesiotaping jest z kolei rodzajem leczenie specjalnymi taśmami, które nakleja się w wyraźnie określony sposób w zmienionych chorobowo okolicach, co pozwala między innymi na zmniejszenie napięcia, a także złagodzenie bólu bez stosowania farmakoterapii.
Bardzo obiecujące wyniki w leczeniu łokcia tenisisty, szczególnie w sytuacji zerwania przyczepów, jest zastosowanie metody PRP, czyli osocza bogatopłytkowego. Aby uzyskać ten cenny preparat, pobiera się krew od pacjenta, a następnie odwirowuje w specjalnie do tego celu zaprojektowanym urządzeniu. W procesie tym dochodzi do oddzielenia osocza wraz z trombocytami od pozostałych części składowych krwi. Następnie preparat wprowadzany jest przez lekarza za pomocą iniekcji, co monitorowane jest za pomocą techniki USG. Wprowadzenie tego naturalnego preparatu powoduje rozpoczęcie w zmienionym chorobowo miejscu naturalnych procesów regeneracji.
W najbardziej zaawansowanym stadium choroby niekiedy jedyną skuteczną metodą na to, jak wyleczyć łokieć tenisisty, może być operacja. W jej przebiegu usuwa się zmiany zwyrodnieniowe oraz zwapnienie w obszarze około nadkłykcia. Zależnie od przebiegu schorzenia, zdegenerowane tkanki są wycinane, przecinane bądź wydłużane. Operację można wykonać w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym.
Jak leczyć łokieć tenisisty – ćwiczenia
Podstawowe ćwiczenia na łokieć tenisisty są wyjątkowo proste. Ważne jest jednak, aby wykonywać je wyjątkowo ostrożnie, aby nie pogorszyć problemu. Można zdecydować się między innymi na takie ćwiczenia, jak.:
- zginanie i prostowanie nadgarstka przy wyciągniętej ręce. Powtórz 3 razy w seriach po 5,
- dociskanie pięści w dół – przy wyciągniętej ręce zaciśnij dłoń w pięść i skieruj ku dołowi. Następnie drugą ręką zacznij dociskać ją w dół. Przytrzymaj przez chwilę w momencie, gdy poczujesz rozciąganie dłoni. Powtórz 3 razy,
- unoszenie rąk w leżeniu – połóż się na plecach i rozłóż ręce ugięte pod kątem prostym. Następnie unoś je do góry, prostując, po czym powróć do pozycji wyjściowej. Powtórz 5 razy.
O więcej ćwiczeń warto również zapytać swojego rehabilitanta, który z pewnością dobierze te najlepiej dobrane do danego przypadku.
Łokieć tenisisty – jak leczyć. Które metody nie będą skuteczne?
Chociaż istnieje także wiele innych metod radzenia sobie z łokciem tenisisty, specjaliści powoli odchodzą od wykorzystywania niektórych z nich. Wszystko ze względu na nowe odkrycia dotyczące przyczyn oraz tego, co to jest łokieć tenisisty. Wiele z metod działa bowiem skutecznie przede wszystkim na stany zapalne, które wcześniej uważano za czynnik sprawczy. Dlatego obecnie rzadziej zaleca się terapię ultradźwiękami, polem magnetycznym czy laserem. Dyskusyjne jest natomiast zastosowanie sterydów. Rzeczywiście błyskawicznie potrafią one bowiem zmniejszyć dolegliwości bólowe, jednak w wyniku tego bardzo często pacjent dodatkowo nadwyręża i uszkadza staw.
Łokieć tenisisty – profilaktyka
W przypadku łokcia tenisisty leczenie domowe może przypominać metody profilaktyki. Bardzo dobre wyniki przyniosą przede wszystkim ćwiczenia, w tym również te wymienione powyżej. W przypadku zawodów, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia problemu, bardzo ważna jest ergonomia pracy. Warto również robić częstsze przerwy, a w ich trakcie delikatnie rozciągać nadgarstki. W przypadku pracy biurowej niezwykle istotny jest także sposób układania ręki na myszce Należy wyrobić w sobie nawyk robienia tego swobodnie, bez zbędnego napinania mięśni. W przypadku osób uprawiających sporty bardzo ważne jest wypracowanie prawidłowej techniki, a także noszenie specjalnych opasek uciskowych.
Łokieć tenisisty to wyjątkowo dokuczliwa dolegliwość. Można jednak skutecznie ją wyleczyć nieinwazyjnymi metodami, pod warunkiem, że odpowiednio wcześnie zgłosimy się do lekarza. Dlatego gdy tylko zaczniemy odczuwać ból w okolicy łokcia, powinniśmy wybrać się do swojego lekarza rodzinnego.
lek. Michał Dąbrowski