Artroskopia kolana – czym jest? Jak przygotować się do zabiegu?

Artroskopia kolana należy do skutecznych i powszechnie stosowanych metod leczenia stawu kolanowego. Zabieg jest małoinwazyjny i nie wymaga długiej rekonwalescencji. Dowiedz się, jakie są wskazania do zabiegu i jak się do niego przygotować, aby osiągnąć oczekiwane efekty leczenia.

Dla kogo artroskopia kolana?

Wskazaniem do wykonania artroskopii kolana są przebyte urazy, dolegliwości bólowe w okolicach stawu kolanowego oraz problemy z poruszaniem. Zabieg przeprowadza się u osób, u których stwierdzono:

• niestabilność ruchów w stawie kolanowym,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• chorobę zwyrodnieniową stawów,
• torbiele okołostawowe,
• przebyte urazy i złamania stawów,
• obecność ciała obcego wewnątrz torebki stawowej,
• wyrośla kostne wewnątrzstawowe.

Zabiegu nie wykonuje się u osób z zaburzeniami krzepnięcia krwi, stanami zapalnymi skóry w okolicach stawu kolanowego oraz alergią na środek znieczulający, ponieważ istnieje duże ryzyko wystąpienia groźnych dla zdrowia powikłań.

Artroskopia kolana- na czym polega zabieg?

Artroskopia kolana to nowoczesna metoda badania i leczenia stawów. Za pomocą artroskopu wyposażonego w specjalne urządzenie optyczne lekarz ma możliwość dokładnej oceny stawów w trakcie badania, pobrania materiału do badań lub wykonania zabiegu chirurgicznego. Artroskopia należy do najdokładniejszych metod diagnostycznych umożliwiającym dokładne obejrzenie stawu od środka, a także pobranie fragmentów tkanek lub płynu stawowego do dalszych badań. Dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi operacyjnych możliwe jest wykonanie:

• meniscektomii, czyli usunięcie uszkodzonego fragmentu łąkotki, którą zazwyczaj wykonuje się w przypadku stwierdzonych uszkodzeń oderwanego fragmentu łąkotki lub w strefie pozbawionej naczyń,
• chondrektomii, zabiegu polegającego na usunięciu oddzielających się niestabilnych lub martwych fragmentów chrząstki w stawie kolanowym, chondrektomia pozwala wyeliminować dolegliwości bólowe oraz problemy z poruszaniem się,
• mikroftakturacji, czyli niewielkie nakłucia warstwy podchrzęstnej kości w dnie ubytku chrząstki co umożliwia napływ krwi,
• szycie łąkotki, które polega na implantacji zszywki zbliżającej uszkodzony fragment do torebki stawowej, co umożliwia regenerację chrząstki.

Artroskopię kolana wykonuje się najczęściej z dwóch dostępów o długości około 0,5 cm, dzięki czemu znacznie skraca się czas rekonwalescencji, a blizna pooperacyjna jest znacznie mniejsza niż w przypadku nacinania dużych płatów skórnych. Zmniejszony dostęp pozwala uniknąć również powikłań pooperacyjnych.

Artroskopię kolana wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, a sam zabieg zazwyczaj trwa od 45 minut do 1 godziny. Małoinwazyjna metoda pozwala uniknąć długotrwałej hospitalizacji i powikłań pooperacyjnych.  

Jak przygotować się do zabiegu?

Artroskopia kolana należy do bezpiecznych zabiegów, ale wymaga odpowiedniego przygotowania. Na 2 tygodnie przed planowaną operacją nie należy przyjmować leków zawierających salicylany jak polopiryna czy aspiryna. Konieczne jest również przyjęcie co najmniej 2 dawek szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Stan zapalny zębów lub infekcja znacznie zwiększają ryzyko powikłań, dlatego w takich przypadkach nie należy przeprowadzać zabiegu. Należy również wykonać takie badania jak:

• morfologia krwi,
• elektrolity,
• wskaźnik protrombinowy (INR/PT),
• czas koalinowo- kefalinowy ( APTT).

Dzień przed zabiegiem należy przyjąć heparynę drobnocząsteczkową. Dawka oraz godzina ustalana jest przez lekarza. W dniu poprzedzającym zabieg należy zjeść posiłek do godziny 21:00, a wodę czy słabą herbatę  można pić do północy. W dniu zabiegu należy być na czczo. 

Zalecenia po zabiegu

Artroskopia kolana jest bezpieczną i małoinwazyjną metodą leczenia, ale każdy zabieg wiąże się z ryzykiem powikłań, najczęstsze z nich to:

• dolegliwości bólowe,
• opuchlizna,
• infekcja bakteryjna,
• zakrzepica żył głębokich,
• krwiak stawu,
• uszkodzenia kości,
• ropne zapalenia stawu.

Aby uniknąć działań niepożądanych oraz jak najszybciej odzyskać pełną sprawność należy ściśle przestrzegać zaleceń pooperacyjnych. Po przeprowadzonym zabiegu zaleca się odpoczynek lub siedzenie z uniesioną noga. Najważniejszą kwestią jest maksymalne odciążenie kolana ponieważ obciążanie stawu kolanowego może spowodować rozerwanie szwów. W okresie rekonwalescencji zalecane jest poruszanie się przy pomocy kul, a także  okładanie kolana lodem, regularne zmiany opatrunków oraz stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych. Po artroskopii kolana warto stosować plastry przeciwbólowe zawierające diklofenak, które łagodzą ból pooperacyjny. Jednym z zaleceń jest również zakaz moczenia nogi, co będzie wymagało ograniczenia kąpieli w wannie. Ścisłe stosowanie się do zaleceń pomaga szybciej odzyskać pełną sprawność. Okres rekonwalescencji trwa zazwyczaj 2-6 tygodni. Osoby uprawiające sport mogą powrócić do treningów po 6-12 tygodni po przeprowadzonym zabiegu.

Rehabilitacja 

Po artroskopii kolana zalecana jest rehabilitacja, która pomoże szybciej powrócić do codziennej aktywności. Bardzo ważne jest unikanie forsowania operowanej kończyny oraz utrzymywanie pozycji wyprostnej, co pozwoli uniknąć przykurczu zgięciowego. Warto również rozważyć fizykoterapię, która powinna obejmować:

• zabiegi regeneracyjne jak magnetoterapia i laseroterapia,
• zabiegi o działaniu przeciwbólowym i przeciwobrzękowym jak jonoforeza i krioterapia,
• elektrostymulację, która wzmacnia mięśnie stawu kolanowego.

Bardzo dobre efekty w okresie rekonwalescencji można uzyskać dzięki stosowaniu plastrów o działaniu przeciwbólowym. 

Po zabiegu zalecane są również ćwiczenia lecznicze, które pobudzą stymulację nerwowo-mięśniową. Warto wiedzieć, że na początku najlepiej stosować ćwiczenia izometryczne oraz rozciągające. W późniejszym okresie zaleca się stosowanie ćwiczeń o działaniu wzmacniającym siłę mięśni stawu kolanowego oraz uelastyczniającym tkanki miękkie, a także ćwiczenia poprawiające stabilizacji. Dopiero w końcowym etapie należy wykonywać ćwiczenia całej nogi, w celu zwiększenia siły oraz  kontroli ruchu.

Artroskopia kolana to bezpieczna, a przy tym bardzo skuteczna metoda diagnostyki oraz leczenia zmian w okolicach stawu kolanowego.W przypadku dolegliwości bólowych i ruchowych warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć przeprowadzenie zabiegu. Odpowiednie przygotowanie się do zabiegu ścisłe przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych oraz rehabilitacja  pozwolą uniknąć działań niepożądanych, skrócić okres rekonwalescencji oraz odzyskać pełną sprawność i wrócić do codziennej aktywności.

lek. Michał Dąbrowski